Belangrijke Niveaus Waarop Kinderen Zich Ontwikkelen

Het is belangrijk om je jezelf te realiseren dat kinderen zich op twee belangrijke niveaus ontwikkelen.

Het eerste niveau is voor iedereen zichtbaar en dat is natuurlijk het gebied van de lichamelijke ontwikkeling. Onze waarneming beperkt zich voor een groot deel tot de buitenkant want de processen die zich in het lichaam afspelen kunnen we met onze ogen niet zien. Vanaf de conceptie groeit je kind en in zijn lichaam voltrekken zich ingewikkelde biologische en neurologische processen.

Op die biologische en neurologische processen ga ik niet verder in maar het is wel belangrijk om je te realiseren dat die processen er zijn en dat die alleen maar de wetten van de natuur kúnnen volgen. In de loop van die natuurlijke ontwikkeling aan de ene kant en door de dingen die in het leven van kinderen gebeuren aan de andere kant, worden deze processen beïnvloed en geven ze vorm aan de lichamelijke opbouw van je kind.

Het tweede gebied is het gebied van de persoonlijkheid. Dat is datgene waar jouw kind “ik” tegen zegt. Hoe ouder je kind wordt, hoe meer van die persoonlijkheid voor jou en anderen zichtbaar wordt. Toch is die persoonlijkheid vanaf de geboorte al aanwezig en wordt vanaf dat moment verder ontwikkeld. In die persoonlijkheid speelt zich het leerproces af, in wisselwerking met zijn lichaam en de buitenwereld.

Dat gebeurt aan de ene kant door de beleving die de persoonlijkheid zelf van de dingen heeft en aan de andere kant door hetgeen de omgeving die persoonlijkheid aanbiedt of juist onthoudt. Daarbij heeft iedere persoonlijkheid talenten die hij in de loop van zijn leven ontwikkelt zodat hij de doelen, die hij zichzelf stelt, kan bereiken.

In veel gevallen “weten” kinderen onbewust dat ze dingen in hun leven willen / moeten gaan vervullen en alles wat ze doen staat (nog steeds onbewust) in het teken van die gerichtheid. Tenminste als ze de mogelijkheden krijgen om zich ten volle te ontwikkelen.

Daar liggen voor ouders veel mogelijkheden om hun kinderen te bieden maar ook beperkingen omdat je niet weet wát die doelen van je kinderen uiteindelijk zullen zijn. Als onze kinderen klein zijn kúnnen we ook niet weten wat onze kinderen in het leven zouden willen bereiken.

Het belangrijkste wat we als ouders dus kunnen doen is onze kinderen zoveel mogelijk de gelegenheid geven hun eigen talenten en capaciteiten tot volle bloei te laten komen. Als we er in slagen om ze zo veelzijdig mogelijk eigen ervaringen aan te bieden dan geven we ze de “handvatten” om later te kiezen op welk gebied ze zich verder willen gaan ontwikkelen.

Het is belangrijk om er bij stil te staan dat de persoonlijkheid, het “ik” van het kind, zijn lichaam nódig heeft om zijn talenten te ontwikkelen en zijn doelen te bereiken. Door zelf zoveel mogelijk actief bezig te zijn ontwikkelt je kind niet alléén zijn motoriek maar ook de mogelijkheid om zijn eigen leerproces in te gaan. Hoe ouder je kinderen worden, hoe minder je constant in de buurt kunt zijn om ze te helpen en ze voor “fouten” of “onheil” te behoeden. Dat betekent dat het belangrijk is dat ze leren om hun “eigen hersens” te gebruiken en hun eigen “problemen” op te lossen. Een van de belangrijke taken die je als ouder hebt is je kinderen onafhankelijk van jou te maken zodat ze straks als sterk mens hun eigen leven kunnen gaan leiden.

Het “ik” heeft dus een lichaam nodig dat optimaal ontwikkeld en goed “bestuurbaar” is zodat het als een “goed stuk gereedschap” in het leven gebruikt kan worden. In de loop van de eerste jaren van de ontwikkeling is de persoonlijkheid bezig om de verbinding met het lichaam te leggen, het te leren “besturen” en om via dit lichaam de wereld om zich heen te gaan begrijpen en “in bezit’ te nemen.

In het begin heeft je kind nog maar weinig bewustzijn van het eigen lichaam en het functioneert nog vanuit reflexen. Langzaam maar zeker leert het zijn lichaam kennen en steeds gerichter besturen. Daarvoor is heel veel oefening en herhaling nodig en gaan de ontwikkeling van de motoriek en de persoonlijkheid hand-in-hand.

Nu gebeurt dat eigenlijk je hele leven nog wel want we leren allemaal (als het goed is) van de dingen die we doen. Maar wij, als volwassenen, kunnen al veel dingen alleen met ons hoofd leren en begrijpen. Dat komt omdat we de noodzakelijke basis daarvoor hebben. Kinderen hebben die basis nog niet. Ze zijn juist bezig om die door eigen ervaring op te bouwen.

Is het lichaam sterk, goed en veelzijdig ontwikkeld dan geeft dat kinderen een goede basis om ook hun persoonlijkheid optimaal te ontwikkelen en de dingen die ze willen doen ook te kúnnen doen. We weten allemaal dat wij ook niet optimaal kunnen functioneren als we teveel te verwerken krijgen, ons niet fit voelen of wanneer ons lichaam ons beperkingen oplegt. Daar kun je eigenlijk niet omheen. Voor kinderen geldt in dat opzicht precies hetzelfde.