Als Kind Weten Wat Je Kunt Verwachten

Als kinderen zich ontwikkelen door zelf te spelen, dingen te ontdekken en veel contact met mensen te hebben, leren kinderen langzamerhand ook wat ze van de wereld en de mensen om hen heen kunnen verwachten: als ik dit doe dan gebeurt er dat. Je ziet ook dat jonge kinderen vaak dingen (en hun ouders) aan het uitproberen zijn. Weten of goed in kunnen schatten wat je kunt verwachten is een heel belangrijke vaardigheid voor het leren op school. Laat me je een voorbeeld geven:

Onlangs ben ik begonnen met tennislessen. Ik heb al eens eerder geschreven dat ik niets van tennissen wist. Als ik mensen zag tennissen zag ik hen tegen een bal slaan en die bal van de ene kant naar de andere gaan. Nu ik zelf tennis zie ik veel meer en snap ik het spel ook veel beter. Ik zie meer van de techniek die anderen gebruiken om de bal bijvoorbeeld effect te geven. Door mijn eigen ervaringen heb ik letterlijk er mee "oog" voor gekregen.

Ik ben nu in het stadium dat ik al blij ben dat ik de bal kan raken en aan de overkant op de goede plek kan krijgen. Maar een heel belangrijke vaardigheid heb ik nog niet waardoor ik min of meer toevallig op de goede plek sta als de tegenstander de bal speelt. Mijn tennisleraar ziet bijvoorbeeld aan de manier waarop de tegenstander de bal slaat, waar hij de bal kan verwachten. Hij heeft dan nog tijd om naar de goede plek op het speelveld te lopen en de bal gecontroleerd weer terug te slaan. Dat bedoel ik met "weten wat je te verwachten hebt". Dat kun je alleen door herhaling en oefening leren.

Hetzelfde geldt voor de vaardigheden die kinderen leren, niet alleen om op school goed te kunnen presteren maar ook om zich in de wereld goed kunnen handhaven en sociaal vaardig te worden. Kinderen moeten leren om goed in te schatten wat ze van de buitenwereld kunnen verwachten en hoe ze daar op vooruit kunnen lopen of kunnen reageren.

Kinderen die weinig zelf actief zijn en bijvoorbeeld veel tv kijken of computerspelletjes spelen kunnen naar verloop van tijd vast heeeeeeeel goed tv kijken en die spelletjes spelen. Maar is dat wat ze nodig hebben om (later) in hun leven als mens goed te kunnen functioneren? Het leven zal later vast niet alleen uit computerspelletjes spelen bestaan.

Alles wat kinderen er vanaf houdt om zelf actief te zijn, actief betrokken te zijn bij de wereld en de mensen om hen heen, belemmert kinderen ook om te leren wat ze van de wereld en de mensen om hen heen te verwachten hebben en hoe ze daarop zelfstandig goed kunnen reageren. In feite laat je ze met lege handen omdat ze op dit vlak gewoonweg te weinig zelf actief kunnen zijn, te weinig kunnen oefenen en daarmee eigen ervaring op doen. Dat begint eerst in het heel klein maar in de loop van de tijd kan dit tot een fors probleem worden. Hierdoor kan dit bij kinderen veel onzekerheid en gevoelens van onmacht, onvermogen en zelfs faalangst oproepen.

Bij het leren op de basisschool is het vanzelfsprekend heel belangrijk dat je goed in kunt schatten wat er gebeurt als je "dit-of-dat" doet. Als ik dit zeg wordt juf of meneer boos of als dit gebeurt en ik dat doe dan lukt het allemaal veel beter. Dit alles draagt bij aan het zelfvertrouwen van kinderen en de ontwikkeling van het zelfgenererend leervermogen.