Wat is leren eigenlijk?

Het je daar wel eens over nagedacht? Wat gebeurt er eigenlijk als je wat leert? Misschien is het leuk om er eens op te letten hoe leren in zijn werk gaat. Normaal gesproken staan we bij dat hele leerproces niet eens stil en vinden we het heel vanzelfsprekend dat we iets leren. Als we beter kunnen begrijpen wat het leerproces eigenlijk inhoudt dan kunnen we ook beter inschatten wat voor ervaringen onze kinderen nodig hebben om goed te kunnen leren en straks als volwassene genoeg basis te hebben om zijn hun eigen leven te gaan leiden.

Ik heb een mooi voorbeeld uit eigen ervaring: leren blokfluit spelen. Het is een mooi voorbeeld omdat het iets is dat je iedere dag moet oefenen en dat min of meer los staat van andere ervaringen of bezigheden en daarom ook beter als proces te observeren is. Nou, ik ben dus met de eerste les begonnen. Ik had het vroeger als kind al eens geprobeerd dus ik kon de gaatjes in ieder geval redelijk goed dichthouden. Dat is bij blokfluit spelen al een probleem, dat je met al je vingers een apart gaatje dicht moet houden. Je vingers moeten in feite zelf weten hoe ze dat moeten doen want je kunt niet de hele tijd iedere vinger apart in de gaten houden om er bewust voor te zorgen dat die steeds op het goede gaatje zit. Anders zou je niet eens aan muziek maken toe kunnen komen en zou je daar alleen al de hele tijd druk mee zijn. Die intelligentie zit dus in je lichaam en je lichaam wordt "intelligent" doordat je dingen oefent en bijna letterlijk "onder de knie" krijgt. Je lichaam wordt steeds vaardiger zodat die het in feite "zonder jou" kan dus zonder dat je er nog bewust de hele tijd mee bezig hoeft te zijn en kun het dat op een gegeven moment op de "automatische piloot" zetten. Zonder te kijken of er nog aan te denken kun je er op vertrouwen dat je lichaam het zelf kan. Hoe meer je oefent hoe vaardiger je lichaam wordt en hoe verfijnder je het kunt gebruiken. Wat niet geoefend wordt, wordt niet geleerd en wat niet gebruikt wordt heeft zelfs de kans om minder te worden. Denk maar aan een arm die in het gips heeft gezeten: die moet weer oefenen om weer terug op het oude niveau te komen.

Dan ga je beginnen met een eenvoudig liedje te oefenen. Op les gaat dat allemaal nog heel moeizaam maar als je thuis iedere dag oefent dan merk je (tot je eigen verbazing soms) dat het iedere dag beter gaat dan de vorige. Eigenlijk is dat een geheimzinnig proces: wat je vandaag niet kunt, kun je morgen wel. Hoe komt dat?

In de nacht verwerk je de ervaringen van de dag ervoor. Dat is voor iedereen bekend toch? Je hebt je nachtrust niet alleen nodig om fysiek te herstellen en uit te rusten maar ook om je ervaringen van de vorige dag te verwerken. In dat gebied zit natuurlijk ook het leerproces anders zou je iets de volgende dag niet beter kunnen dan de dag ervoor. Daar is een verband te vinden: het verwerken heeft met het leren te maken. Maar om te kunnen leren heb je wel de ervaring van de dag ervoor nodig want als je de ervaring niet hebt dan valt er ook niets te verwerken dus ook niets te leren. Als ik vandaag geen blokfluit zou spelen dan zou ik het morgen ook niet beter kunnen, dat is simpel toch?

Zo is het ook bij het leren van kinderen: wat het kind vandaag niet doet, kan het morgen ook niet beter doen. Krijgt het kind vandaag ervaringen aangeboden dan kan het morgen verder bouwen op wat het vandaag gedaan heeft en dus ook leren. Kinderen die veel BETEKENISVOLLE ervaringen opdoen hebben ook meer mogelijkheden om de ervaringen van de dag daarna daar aan vast te knopen.

Kun je je een beetje voorstellen waar ik naar toe wil? Daarom is het goed om, zeker bij hele kleine kinderen, je bijvoorbeeld ieder avond af te vragen wat voor betekenisvolle eigen ervaringen je kind vandaag gehad heeft waar het morgen mee verder kan. Hoe waardevol zijn die ervaringen voor zijn leerproces op de lange termijn geweest? Ben je vandaag misschien uitgebreid gaan winkelen en heeft je kindje vooral in de auto en in de buggy gezeten? Of ben je naar de kinderboerderij geweest en heeft het de geur, de warmte, de geluiden en de sfeer kunnen meemaken, heeft het zelf kunnen lopen, naar de dieren toe kunnen gaan en ze kunnen aaien? Of heeft het thuis met bakjes, lepels, blokken, enz. kunnen spelen waardoor het zijn ogen, handen, oren enz. heeft kunnen laten leren weer een beetje beter samen te werken?

Het is heel belangrijk om je steeds af te vragen wat de eigen activiteiten van je kindje zijn geweest, hoe simpel ook en hoe betekenisvol die voor je kind geweest zijn. Ligt je kleine kindje uren in de Maxicosy, waar het zich maar heel beperkt in kan bewegen, of heb je het op een dekentje gelegd of in de box waar het zelf zijn hoofdje op kan tillen, draaibewegingen met zijn hele lichaampje heeft kunnen maken, zijn voetjes in zijn mondje heeft kunnen stoppen enz. Deze dingen lijken niet zo belangrijk maar voor de hele ontwikkeling van de motoriek en het omzetten van de primitieve refexen (die zorgen dat kinderen sommige dingen automatisch doen zoals zuigen en de handjes dichtknijpen als je je vinger erin stopt) naar bewuste bewegingen.

En natuurlijk zit het leerproces hier direct aan gekoppeld. Heeft je kindje vandaag niet op een natuurlijke manier zijn lichaampje kunnen oefenen dan heeft het de volgende dag minder om aan vast te knopen en heeft het ook minder eigen ervaring om een leerproces op te kunnen bouwen. Ik heb al wel eens over het proces van actie en reactie geschreven. Dat proces zet zich iedere dag voort op de dingen die de dagen daarvoor geleerd zijn. Kinderen leren vooral uit eigen ervaring en veel beperkter van de dingen waar het zelf passief in is.

Krijgt je kindje teveel indrukken waar het zelf nog helemaal niets mee kan en die moeilijk te plaatsen zijn dan kunnen je je voorstellen dat hetgeen in de nacht verwerkt moet worden ook chaotische impulsen geeft voor de volgende dag. Rust, regelmaat, begrijpelijke en te volgen indrukken, eigen activiteit en bewegingen (hoe basaal die voor kleine kindjes ook mogen zijn) zijn van onschatbare waarde voor de motorische ontwikkeling en de ontwikkeling van het leerproces bij jonge kinderen.

Peuters en tv-kijken

Vorige week nog sprak ik toevallig, bij een speeltuintje waar we met de kleinkinderen van mijn man waren, een vader (uit Syrie) met twee zoontjes van 6 en 2 en een half. Zelfs Jan mijn man, die beroepsmatig helemaal niet met de ontwikkeling van kinderen bezig is) ziet het nu van een afstand ook, dat er met bepaalde (in wezen normaal uitziende) kinderen echt iets mis is. Veel van dit soort problemen zijn puur een ontwikkelingsprobleem en niet noodzakelijkerwijs een "defect" waar kinderen mee geboren zijn. Natuurlijk niet altijd en in alle gevallen maar je kunt er wel een gevoel voor ontwikkelen.

Het kleine jongetje kon, leek het, alleen vooruit kijken en zijn ogen bewogen nauwelijks. In zijn hele motoriek was hij zo onbeholpen en onstabiel. Ik ben dus naar de vader toegelopen en heb een praatje met hem gemaakt want ik kan het niet laten om ouders van dit soort kinderen te proberen ervan te overtuigen dat ze de tv uit moeten zetten. En jawel hoor, de kinderen groeien voor de tv op (mijn woorden). Je ziet het gewoon. En de vader zei dat het kleintje beter functioneerde dan het grotere jongetje. Die kon ik nauwelijks verstaan en dat kwam niet alleen door de taal. Ik heb nu al een aantal kinderen gezien die compleet gehandicapt raken omdat ze echt niets anders kunnen dan tv kijken. Het is echt te triest voor worden.

Ik heb geprobeerd de vader ervan te overtuigen dat hij de tv en de computer uit moet zetten en de kinderen moet leren zelf te denken en te spelen zodat ze zich kunnen ontwikkelen. Maar ja, als de tv uit is weten die kinderen helemaal niet wat ze moeten doen dus zetten ouders uit pure wanhoop die tv maar weer aan want dan zijn de kinderen in ieder geval stil. Ik heb zelfs een kind meegemaakt dat helemaal in paniek raakte als de tv uit ging. Haar moeder kon daar niet tegen en zette dan de tv maar weer aan.

Ik heb hem gezegd dat een dag de tv uitzetten niet helpt en dat je pas na 2-3 maanden resultaat ziet en kinderen dan echt wel zelf iets gaan bedenken. Ik heb verteld dat zijn kinderen zelf moeten spelen en bewegen om zich te kunnen ontwikkelen. Dat de ogen rond moeten kunnen kijken, instellen van veraf naar dichtbij enz. Dat deze kinderen moeten leren zelf te denken en actief te zijn in plaats van passief voor de tv te zitten en met allerlei indrukken opgezadeld worden waar ze nog helemaal NIETS mee kunnen. Die kinderen worden de hele dag met onzin gevoed en dan kun je niet verwachten dat ze normaal opgroeien!! Dat heb ik hem niet gezegd maar dat is wel hoe ik er over denk.

Je zag de triestheid in de ogen van deze vader. De zoons zijn heel belangrijk, zeker in zijn cultuur en hij ziet dat het helemaal mis gaat maar weet niet wat hij er aan moet doen. Echt te triest voor woorden! Hoeveel van dit soort kinderen lopen er in Nederland rond? Allemaal kinderen die op school echt niet in staat zullen zijn om een eigen leerproces in gang te zetten en op gang te houden (het zelfgenererend leervermogen). Kinderen die voor het grootste gedeelte gewoon normaal worden geboren maar niet de kans krijgen om zich op een natuurlijke en evenwichtige manier te ontwikkelen omdat ze zich nauwelijks bewegen en actief zijn. Zeker voor een bepaalde groep mensen die uit het buitenland komen kan het een groot probleem zijn: vaak weinig inkomen en weinig perspectief naar de toekomst, de tv staat de hele dag aan en de kinderen groeien voor de tv op. Het is voor het grootste deel onwetendheid van de ouders en dat geldt echt niet alleen voor mensen die uit het buitenland komen.

Ik vraag het regelmatig, of mensen weten dat peuter-tv in Frankrijk helemaal verboden is. Niemand die het weet. Degenen die hen het zouden moeten vertellen doen het niet omdat er belangen op het spel staan.

Bij een aantal mensen in Nederland, waaronder minister Plasterk van onderwijs, is bekend dat in Frankrijk peuter-tv verboden is. (zie voor meer info de links aan de rechterkant van dit blog) Hier in Nederland is daar nauwelijks aandacht aan besteed. Nee, wat wil je? De media gaan toch niet zichzelf in de negatieve "kijkert" zetten. Dat doen ze liever bij anderen. Nou, het wordt hoog tijd dat er eens een beweging op gang komt die aan de kaak stelt dat wij onze jonge kinderen op die manier in grote aantallen "offeren". En ik voorspel dat dit de komende jaren schrikbarende vormen aan zal gaan nemen want veel kinderen kijken op veel te jonge leeftijd veel te veel en te lang tv waardoor ze zich veel minder goed kunnen ontwikkelen als zou moeten. Dit geldt niet alleen voor de motorische ontwikkeling maar zeker ook voor zowel de ontwikkeling van het leer- als denkvermogen. Voor het leer- en denkvermogen moet door het zelf doen en eigen ervaring, samen met de motoriek, die enorm belangrijke basis gelegd worden. Goed kunnen leren begint echt niet pas op de basisschool!

Dit soort dingen motiveert mij enorm om door te gaan met het werk waar ik nu mee bezig ben. Meer info hierover op www.spelenmoet.nl

Het Is Belangrijk Dat Kinderen Hun Zelfgenererend Leervermogen Ontwikkelen

Voor alle kinderen is het belangrijk dat ze hun zelfgenererend leervermogen ontwikkelen. Het zelfgenererend leervermogen is het vermogen om zelf, zonder hulp van buitenaf een leerproces in gang te zetten en op gang te houden.

Je zult zeggen dat dit vermogen toch als vanzelfsprekend bij kinderen aanwezig is want alle kinderen leren immers. Dat klopt inderdaad, zeker voor hele kleine kinderen. Maar je ziet dat bij steeds meer kinderen dit vermogen van jongs af aan niet meer goed ontwikkeld wordt. Dat komt voor een groot deel dat kinderen steeds minder actief spelen en daardoor hun motoriek steeds minder goed ontwikkelen (inclusief de oogmotoriek maar daar is in Nederland nauwelijks aandacht voor). Er komen steeds meer kinderen die een motorische ontwikkelingachterstand hebben, moeilijk kunnen leren of zelf iets tot stand kunnen brengen, sociaal zwak zijn en eigenlijk alleen maar tv kunnen kijken en dat ligt lang niet altijd aan een laag IQ maar het is een ontwikkelingprobleem.

Verder zijn er kinderen voor wie ouders werkelijk alles doen tot, bij wijze van spreken, het eten in hun mond stoppen als kinderen zo oud zijn dat ze al naar de basisschool gaan. Veel ouders willen heel goed voor hun kinderen zorgen en nemen ze alles uit handen zodat ze nagenoeg niets zelf hoeven te doen. Andere ouders moeten veel bezigheden combineren en vinden alles veel sneller gaan als ze het zelf doen.

In deze tijd waar er aan ouders veel eisen worden gesteld: carrière, sporten, sociaal netwerk onderhouden enz. blijft er eigenlijk maar weinig tijd over om geduldig op het "geprul" van kinderen te wachten, althans lijkt het zo ervaren te worden. Maar voor kinderen is "geprul" nodig om langzamerhand vaardig te worden en dingen onder de knie te krijgen. Krijgen kinderen niet meer de kans om te "prullen" dan gaat alles zeker sneller maar worden veel vaardigheden niet (meer) geleerd en blijven ze, bij wijze van spreken, hun hele leven verder "prullen". Er zijn ontelbare ouders zijn die dit zich niet realiseren en er gewoon van uitgaan dat kinderen zich als vanzelfsprekend goed ontwikkelen.

Er is in onze samenleving maar weinig aandacht voor het feit dat kinderen met de motoriek ook andere vaardigheden leren die voor het leren op de basisschool heel belangrijk zijn. Met tv kijken en computerspelletjes spelen wordt die motoriek nu eenmaal niet geoefend en die andere vaardigheden daarmee dus ook niet. De verstrekkende gevolgen die dit kan hebben zijn ook niet meteen zichtbaar en herkenbaar maar uiten zich pas in de loop van de "schoolcarrière". Oorzaak en gevolg liggen dan ver uit elkaar en worden niet meer gemakkelijk met elkaar in verband gebracht. Daarbij komt dat de tv en computer zo'n algemeen geaccepteerde middelen zijn dat mensen zich niet voor kunnen stellen wat voor grote negatieve effecten ze hebben op de zich nog ontwikkelende kinderen.

Ouders, zorg dat jullie kinderen weer vaardigheden gaan oefenen. Laat ze weer met blokken spelen, bouwdozen, goocheldozen, touwtje springen, kaatsenballen, knikkeren, steltlopen, met Tooties spelen enz. enz. en ze zullen daar voor de rest van hun leven enorm veel aan hebben omdat ze hiermee veel basisvaardigheden leren die absoluut nodig zijn om op school en later in hun leven goed te kunnen functioneren.

Ik ben er van overtuigd dat in de loop van de komende decennia er zoveel kinderen in de problemen komen dat er wel wat aan gedaan moet worden. Dit wordt een gigantisch maatschappelijk probleem dat zich geleidelijk aan al aan het afteken is. Dus ouders, zorg dat jullie kinderen daar niet bij gaan horen en doe er nu wat aan!!

Steeds meer kinderen worden afhankelijk van volwassenen en een-op-een-begeleiding en dat is eigenlijk een heel triest gegeven.

Door kinderen weer doelgericht te laten spelen, weg te houden van tv en computer en hun motoriek en zelfgenererend leervermogen te laten ontwikkelen geef je ze een stevige basis om alle andere vaardigheden die ze in hun leven nodig hebben goed te kunnen ontwikkelen. Als ze die basis eenmaal hebben dan heeft tv kijken en achter de computer zitten veel minder negatieve invloed. Tv en computer zijn geweldige media om kennis over te brengen maar op jonge leeftijd is kennis nagenoeg niet relevant en komt eigen ervaring, spelen en ontwikkeling van de motoriek met een dikke vette stip op de eerste plaats.

De lichamen van onze kinderen (en die van ons) zijn onderhevig aan de wetten van de natuur omdat we als mens nu eenmaal deel van die natuur zijn. Die lichamen (inclusief de structuur van de hersenen) moeten ook op een natuurlijke manier gevormd en geoefend worden om een goede basis te kunnen ontwikkelen. Hoe kunnen die zich harmonisch ontwikkelen als wij tegennatuurlijke input aanbieden. Maar is die basis eenmaal goed en stevig aangelegd dan zijn kinderen klaar om alle geleidelijk andere uitdagingen van deze tijd vanuit een stevige basis aan te kunnen gaan.

Je Kind Zelf Laten Leren

Zoals met veel dingen in het leven is het niet altijd mogelijk om precies te zeggen hoe je iets moet doen. Hetzelfde geldt voor hoe je kinderen zelf kunt laten leren. Maar ik zal proberen om uit te leggen wat ik daar mee bedoel zodat je zelf dingen kunt gaan herkennen en toepassen.

Stel je kindje is ongeveer 14 maanden en het loopt al. Op deze leeftijd kunnen kinderen nog veel dingen niet en je bent als ouder (altijd) in de buurt om het te helpen als iets niet lukt. De kunst is nu om jezelf te oefenen om te leren zien dat je kindje eigenlijk de hele dag aan het oefenen is om dingen te leren en te kunnen. Daarbij is het belangrijk om in het oog te houden dat alles wat een mens kan, ook geleerd moet worden, zelfs om bijvoorbeeld zijn vingers efficiënt te gebruiken. Je staat er van te kijken hoeveel kinderen dat eigenlijk niet goed genoeg kunnen.

Het lijkt alsof je kindje gewoon maar wat aan het rondscharrelen is en nog onbeholpen dingen probeert te doen maar in werkelijkheid is je kindje de hele dag vaardigheden aan het oefenen en zijn denk- en leervermogen aan het ontwikkelen. Het lijkt vanzelfsprekend dat bijvoorbeeld onze ogen en onze handen goed en efficiënt samen kunnen werken maar dit zijn vaardigheden die wel ontwikkeld moeten worden. Daar is veel oefening voor nodig. Tegelijkertijd ontwikkelen we als mens ons denk- en leervermogen. Je kunt dit bij kleine kinderen al zien gebeuren en het is belangrijk om daar oog voor te krijgen.

Als een klein kindje aan het rondscharrelen is en het iets niet kan, bijvoorbeeld over de hoge drempel van de achterdeur klimmen, dan zijn we al snel geneigd om het te helpen, het op te pakken en het eroverheen te zetten. We kunnen onszelf ook even terughouden en kijken wat het kind zelf voor elkaar kan krijgen. Misschien gaat het wel met zijn buik over de drempel liggen en laat het zich er op die manier overheen rollen of vindt het een andere manier om dit "probleem" op te lossen. En hier gaat het juist om: als wij het kindje opgepakt zouden hebben dan zou het heel gemakkelijk aan de andere kant van de drempel zijn aangekomen. Maar juist als wij ons terug kunnen houden en kijken hoe het kindje dit probleem nu aan gaat pakken en of het zelf een oplossing kan vinden, geef je het kind de gelegenheid om zijn denk- en leerproces te ontwikkelen. Daarbij is het natuurlijk belangrijk om in te blijven schatten of iets echt te hoog gegrepen en nog veel te moeilijk is. Daar moet je gevoel voor ontwikkelen en dat lukt alleen door goed naar je kindje te blijven kijken en je afwegingen hierin te blijven maken.

Dus daarom geldt: helpen als het moet en jezelf terughouden als het kan.

Zo zijn er door de dag heen talloze voorbeelden te bedenken waarop je kindje een beetje aan het "prullen" is om wat voor elkaar te krijgen. Wij zijn dan al gauw geneigd om het dan te helpen en het voor het kind te doen zoals de blokjes waar het mee gespeeld heeft op te ruimen. We kunnen ze zelf heel snel oppakken, in de bak doen en in de kast zetten. Maar als je er met je kindje een spelletje van maakt en probeert om door tegen hem te praten hem de blokjes in het bakje te laten doen dan leert het er van en oefent tegelijkertijd zijn motoriek: " zo, nu doen we de blokjes in het bakje .... ja, goed zo, pak er maar een en doe het maar hier in ...... ja, nog eentje, kijk daar ligt er nog een ....... jaaaaa, en die ook .......

Zo leert je kindje om rond te kijken, zijn ogen te gebruiken om dingen om zich heen te herkennen, de taal die je tegen hem spreekt te verstaan en verbanden te gaan leggen. Je staat er van te kijken dat kinderen al veel eerder dingen begrijpen en verstaan dan dat ze zelf kunnen praten. Verder oefen je op deze manier de allereerste beginselen van structuur leren: eerst komt dit, dan dit en dan dat, van ordenen en volgorde en van aanwijzingen op kunnen volgen in voor hen te begrijpen en te overziene situaties.

De kunst is om zelf op deze manier veel met je kindje bezig te zijn en hem te leren om zelf dingen te doen maar om je kindje ook de tijd en gelegenheid te geven om zelf te spelen en dingen te ontdekken. Het belangrijkste is om je te realiseren dat het leerproces van je kindje op die manier op een heel vanzelfsprekende en natuurlijke manier gestimuleerd wordt. Dit leer- en denkproces heeft het later, wanneer het naar de basisschool gaat, heel hard nodig.

Daarom is het belangrijk dat je als ouder jezelf oefent in het herkennen van het leer- en denkproces van hun kinderen, dat te stimuleren en te leren inschatten wanneer je moet helpen (kinderen zien bijvoorbeeld nog geen gevaar dus daar moet je wel ingrijpen als dat nodig is) en wanneer je kinderen de gelegenheid moet geven om zelf wat aan te rommelen en zelf dingen te ontdekken. Het is prachtig om met aandacht bij je kind te zijn en te kijken wat het allemaal doet. Ook in de terughouding kun je actief bij je kind betrokken zijn en er van genieten.

Wij Houden Van Onze Kinderen Dus Wij Geven Ze Wat Ze Leuk Vinden

Wij houden van onze kinderen en wij willen ze alles geven wat ze graag willen hebben en wat ze nodig hebben, toch?

Wat ze nodig hebben dat bepalen we als ouders voor een groot deel zelf: kleding, goede voeding, de schoolkeuze enz. Bepalen we dat echt zelf of lijkt dat maar zo? Waardoor worden wij hierin geleid? Commercie, reclame (voor een groot deel heel slim op kinderen gericht zodat die zorgen dat wij als ouders die dingen kopen die in de reclames zo mooi gebracht worden) of bepalen wij onze keuzes geheel vrij hierin en waar richten we ons dan op?

Hetzelfde geldt voor het speelgoed, spelcomputer enzovoort. Wij geven die aan onze kinderen omdat ze die graag willen hebben en vooral ook omdat alle andere kinderen die ook hebben. Vergeten wij daarbij ook niet even dat ook hier via slimme reclames, op kinderen gericht, wij als ouders gemanipuleerd worden om vooral die dingen waar veel geld mee wordt verdiend voor onze kinderen aan te schaffen?

De reclame maakt handig gebruik van tv kijkende kinderen. Als je naar reclames kijkt en naar het tijdstip en rondom welke programma's die worden uitgezonden, weet je meteen wie de doelgroep is en op wie de reclame gericht is. Kijk naar reclames rondom kinderprogramma's en op kinderzenders en je weet wat men jouw kinderen JOU wil laten kopen !!

Wat is leuk speelgoed? En vooral: wat is goed speelgoed waar onze kinderen zich evenwichtig door kunnen ontwikkelen? Kinderen leren om leuk te vinden waar veel aan verdiend wordt !! Aan speelgoed waar kinderen zich echt aan kunnen ontwikkelen wordt niet veel verdiend omdat het om heel gewone dingen gaat, zonder "toeters en bellen" zoals een paar goede ballen, een goed springtouw (want zelfs deze dingen die je in de winkel kunt kopen functioneren niet goed), stoepkrijt, knikkers enz. Er zijn talloze simpele dingen te bedenken die goedkoop zijn en die veel beter voor de ontwikkeling van kinderen zijn dan de hele rest bij elkaar. Het grote probleem is dat we met z'n allen uit het oog aan het verliezen zijn wat nu precies goed is voor kinderen. Veel wordt vanuit een volwassenenstandpunt bekeken maar kinderen zijn kinderen en geen minivolwassenen. Ze kijken nog anders naar de wereld en hebben andere dingen nodig om zich te ontwikkelen en op een harmonieuze manier en op momenten dat ze daar klaar voor zijn, begrip van de wereld om hen heen te krijgen.

Onze kinderen leren van ons en van de tv wat "leuk" is en wij laten ons verleiding om al deze producten te kopen. Een flinke groep ouders grijpt de tv aan als "leuk", als"rustelement" en als "oppas" want als de kinderen tv kijken dan zijn ze tenminste even rustig en heb je er geen "last" van. Er wordt niet bij stilgestaan dat die kinderen boordevol energie en bewegingsdrang zitten en dat de kans heel groot is dat al die tijd dat ze tv kijken die drang en energie op een ander moment ook weer uitgeleefd moet worden en dan als onrust tevoorschijn komt bijvoorbeeld als ze naar bed moeten en eigenlijk tot rust moeten komen.

Ik denk dat het hoog tijd wordt dat we met z'n allen kritisch gaan kijken naar wat we onze kinderen eigenlijk aanbieden. Het wordt hoog tijd dat we (weer) gaan zien wat kinderen echt nodig hebben om zich motorisch goed te kunnen ontwikkelen en via die motorische ontwikkeling hun leer- en denkvermogen !!

Verder zullen wij onze kinderen op moeten voeden met duurzaamheid als achterliggende gedachte, willen ze überhaupt nog een kans hebben om een goed leven op deze aarde op te kunnen bouwen. Waarom wordt er dan massaal allerlei @#$@@ voor kinderen gekocht en als hebbedingetjes aangeboden om vervolgens binnen no-time weer in de vuilnisbak te belanden? Waarom kiezen we massaal voor kwantiteit in plaats van kwaliteit want als je naar dingen die speciaal voor kinderen gemaakt worden, kijkt kun je zien dat de kwaliteit vaak heel slecht is.

Neem bijvoorbeeld muziekinstrumentjes voor kinderen: daar komt toch geen fatsoenlijk geluid uit? Mij lijkt dat in zijn algemeenheid verondersteld wordt dat kinderen dat toch nog niet in de gaten hebben maar niets is minder waar. Kinderen moeten al hun zintuigen nog ontwikkelen en de kwaliteit van het aanbod waardoor die zintuigen zich kunnen ontwikkelen bepaalt toch ook de kwaliteit van de ontwikkeling van die zintuigen? Hoe kan iets zich optimaal ontwikkelen als de kwaliteit van hetgeen aangeboden wordt ver beneden de maat is?

Kinderen hebben kwaliteit "gereedschap" nodig om zich volgens de wetten van de natuur te ontwikkelen. Het wordt vaak vergeten maar wij zijn met ons hele lichaam, biologische systeem enz. veel meer verbonden met de natuur dat we ons nog realiseren. Bieden we onze kinderen tegennatuurlijke dingen aan dan is de kans heel groot dat ze zich tegen de natuur in gaan ontwikkelen. Realiseren we dat ons als maatschappij eigenlijk wel?

Verder zijn herhaling en oefening absoluut noodzakelijk om de nodige motorische vaardigheden op een goede manier en geïntegreerd met het hele lichaam (inclusief zintuigen enz.) en het denken en leren te ontwikkelen. Alle uren dat kinderen "rustig" voor de tv zitten en motorisch niet actief zijn werkt eerder tegen hun ontwikkeling in dan ervoor. Wat de "voorlichting" die tv-kanalen, schooltv en dergelijke daar ook van mogen zeggen. De media doen hun best om ons te laten denken wat hen goed uitkomt en dat strookt lang niet altijd met wat echt goed voor ons en onze kinderen is.

Kinderen Leren Heel Veel Van Alledaagse Activiteiten

De meesten van ons zijn toegewijde ouders die het beste voor onze kinderen willen. Daarom willen we ze alles geven wat ze nodig hebben en hebben we het gevoel dat we de hele dag met ze bezig moeten zijn.

Natuurlijk moeten we onze uiterste best doen om de omstandigheden zo te maken dat ze zich optimaal kunnen ontwikkelen. En het is vaak moeilijk om in te schatten hoe we dat het beste kunnen doen.

Voor het leerproces van kinderen is het belangrijk om kinderen veel eigen ervaringen te geven en ze bij veel dingen die wij doen te betrekken zodat ze inzicht krijgen in hoe de dingen in de wereld werken. Natuurlijk pas je de activiteiten waar je ze bij betrekt aan de leeftijd van je kind aan en ga je ze niet belasten met "grote-mensen-problemen". Maar je kunt ze betrekken bij alledaagse dingen zoals boodschappen doen: laat je kind het boodschappenbriefje schrijven (als het al kan schrijven natuurlijk) en mee bedenken wat jullie allemaal nodig hebben. Samen naar de winkel en de booschappen bij elkaar zoeken.

Je kunt je kind een eigen boodschappenbriefje laten maken voor de dingen die hij zelf nodig heeft zoals zijn eigen tandpasta, iets wat hij lekker vindt op brood, een pak melk enz. Een klein portemoneetje met geld en hij kan zelf zijn boodschappen aan de kassa betalen.

Ook jongere kinderen kun je bij het boodschappen doen betrekken door ze bijvoorbeeld de boodschappen uit het schap te laten pakken en in het wagentje leggen. Laat ze bijvoorbeeld de hun bekende boodschappen zoals een pakje hagelslag tussen de pakken op het schap zoeken. Zo leren ze visueel onderscheid te maken en dingen te herkennen.

Helaas is het afwassen in veel gezinnen op de achtergrond geraakt of wordt het helemaal door de afwasmachine overgenomen. Maar van afwassen kan heel veel geleerd worden: voor jonge kinderen is het sop en het spelen met water en vooral ook het nadoen van volwassenen die afwassen het meest interessante element. Water blijft fascineren en het eindeloos water gieten van het ene bekertje in het andere is voor kinderen een groot leerproces hoewel dat op het oog niet altijd goed te herkennen valt. Neem alleen de motorische vaardigheden die ontwikkeld worden: het vasthouden van de afwasborstel en het hanteren ervan, de bekertjes goed horiontaal houden zodat het water er niet uitloopt, de controle over de bekertjes als het water van het ene in het andere bekertje gegoten moet worden. In het begin kan het een hoop "geklieder" geven omdat het kind inderdaad nog niet goed kan richten en gecontroleerd water over kan gieten.

Veel ouders hebben dan de neiging om kinderen het helemaal niet meer te laten doen omdat het allemaal te "waterig" wordt. Maar als je hier naar gaat kijken met het leerproces dat eraan ten grondslag ligt in het achterhoofd dan wordt het een heel ander verhaal. Dan ga je zien hoe belangrijk dit soort dingen voor de hele ontwikkeling van je kind is. Dan zie het nut er van in en is het veel gemakkelijker om hier tijd en aandacht voor uit te trekken en het "gedoe" even op de koop toe te nemen. Geef je kind de tijd om te experimenteren en te oefenen zodat het later vaardig en gecontroleerd ook andere dingen kan gaan doen. Die vaardigheid en controle wordt met dit soort peuter activiteiten geleerd en geoefend.

Zo kun je allerlei activiteiten voor je peuter, kleuter en grote kind bedenken: helpen je eigen rommel op te ruimen. Jonge kinderen leren een speeltje op zijn vaste plek terug te zetten en als ze dat goed kunnen en weten waar het moet staan dan ga je naar twee speeltjes enz. Zou bouw je het langzaam op. Het is waar, het vaak meer moeite en "gedoe" dan het snel zelf even doen maar voor het leerproces van je kind is het van groot belang dat het leert om zelfstandig te denken en inzicht te ontwikkelen. Gevoel voor volgorde, structuur en iets volgens een plan uitvoeren zijn daarvan essentiele elementen. "Snel zelf even doen" heeft het gevaar in zich dat je later alles zelf voor je kind moet blijven doen en erger nog, je kind afhankelijk van jou (en van de juf of meneer) wordt en blijft.

Op die manier worden kinderen bij het hele proces betrokken en leren kinderen ongemerkt veel vaardigheden die voor het leren op school uitermate belangrijk zijn: organiseren, je ogen en lichaam inzetten om iets voor elkaar te krijgen, gevoel voor volgorde (eerst dit, dan dat en dan pas dat), de plaats van de dingen weten te vinden enz. Het lijken allemaal open deuren maar er komen steeds meer kinderen die dit soort "simpele" dingen niet meer kunnen.

Het is heel jammer dat kinderen op een gegeven moment therapie nodig hebben omdat ze dingen niet kunnen die ze gemakkelijk door alledaagse dingen hadden kunnen leren.

Moet Je Als Ouder De Hele Dag Met Je Kind Bezig Zijn?

Veel ouders denken dat ze heel veel met hun kind bezig moeten zijn zodat het zich goed ontwikkelt. Natuurlijk heeft je kind aandacht nodig. Maar we kunnen daarin ook doorslaan zodat we altijd met onze kinderen bezig zijn en ze het gevoel hebben dat we ieder moment van de dag "beschikbaar" moeten zijn. Als kinderen klein zijn en nog veel verzorging nodig hebben is dat vanzelfsprekend maar het is belangrijk dat kinderen gaandeweg en vooral ook op tijd leren om zich alleen bezig te houden. En dat moment is er al eerder dan je denkt. Laat me proberen uit te leggen wat ik daarmee bedoel.

Als wij heel veel met onze kinderen bezig zijn en ieder "probleem" voor hen oplossen, worden onze kinderen afhankelijk van de altijd aanwezige "input" die wij geven. Later worden we als ouders dan zelf met het probleem opgezadeld dat ons kind als het bijvoorbeeld kleuter is, niet meer kan spelen zonder dat wij "piraat" op zijn schip zijn of de hele tijd aan zijn spel deel moet nemen. Dat kan op een gegeven moment voor ouders best een belasting worden en je weet dan niet meer zo goed hoe je je kind kunt leren om zelf te spelen.

Het beste is, naar mijn mening, dat je al snel momenten inbouwt dat je kind zich even zelf bezig moet houden. Natuurlijk houd je een oogje in het zeil en ben je in de buurt voor het geval dat echt nodig is. maar in principe kun je je kind dan gewoon even een tijdje bij zichzelf laten. Dat wil niet zeggen dat je op die momenten dan niet betrokken bij je kind bent. Goed naar je kind leren kijken en observeren wat het doet en hoe het leert is minstens net zo belangrijk als de hele tijd zelf het initiatief voor hem nemen.

Dat voelt misschien vreemd en niet logisch als je kindje nog klein is omdat je eigenlijk ieder moment van de dag met hem zou willen spelen maar het is ook belangrijk om vooruit te denken. Als je kindje nog heel klein is, weet je nog niet hoe de dingen zich gaan ontwikkelen dus daarom lijkt mij dit een niet onbelangrijk advies voor ouders: zorg dat je kind ook zelf kan spelen en je zult daar over een tijdje heel veel plezier van hebben. En het is voor het leerproces van je kind ook uitermate belangrijk omdat je kind op deze manier zelfstandig leert functioneren en het niet afleert om zichzelf op gang te houden. Veel ouders willen op een gegeven moment weten hoe je kinderen moet leren spelen. Naar mijn mening kunnen alle kinderen spelen maar we moeten zorgen dat we onze kinderen het spelen niet afleren door teveel met ze bezig te zijn en ze voor de tv te zetten.

Ik zie steeds meer kinderen die volkomen afhankelijk van volwassenen zijn geworden. In het leerproces op de basisschool kan dat tot een behoorlijke handicap uitgroeien omdat kinderen dan niet goed weten hoe ze zichzelf in kunnen zetten om iets voor elkaar te krijgen. Ze hebben hun zelfgenererend leervermogen niet goed kunnen ontwikkelen. Ze hebben dan ook niet goed geleerd om zelf dingen te bedenken en tot creatieve oplossingen van een probleem of opdracht te komen.

Ouders, doe jezelf en vooral ook je kinderen een groot plezier en geef ze de tijd en de ruimte om het spelen niet af te leren. Als je weet dat het vooral ook voor je kind heel belangrijk is dat dat gebeurt, hoef je ook geen schuldgevoel te hebben als je tegen je kind zegt (of liever als snel gewend maakt) dat het een tijdje alleen moet spelen. Jonge kinderen kunnen zichzelf, liefst met het meest eenvoudige speelgoed, prima vermaken.

Vaak wordt de tv gebruikt om ouders wat rust te gunnen. Als je zorgt dat je kind leert om zelf te spelen en zichzelf bezig te houden dan is de tv niet nodig (werkt voor jonge kinderen veel meer in hun nadeel dan in hun voordeel) en kunnen kinderen rustig zelf spelen en dat is voor een goede motorische en cognitieve ontwikkeling absoluut nodig. Intussen kun jij dan even wat anders kunt doen of rustig gaan zitten en van je spelende kind genieten.

Bestaat "Media-bewustzijn" Voor Jonge Kinderen?

In het artikel "Jongeren denken dat alles om seks draait" in het AD van zaterdag 4 april jl. wordt ingegaan op het probleem dat veel jongeren een (mijn woorden) verwrongen kijk op de wereld hebben (kijk voor de link aan de rechterkant van mijn blog). Minister Plasterk heeft het probleem de vorige dag duidelijk naar voren gebrachten en naar mijn mening terecht een aanval op de media gedaan.

Het tv-kijken is regelmatig het onderwerp van mijn blogberichten omdat ik vind dat het risico dat kinderen een niet-realistische kijk op de wereld ontwikkelen levensgroot is. Kinderen hebben het onderscheidingsvermogen nog niet om te kunnen beoordelen wat "normaal" is en wat niet. Om te kunnen beoordelen wat niet normaal is moet je eerst weten wat wel normaal is. Veel kinderen komen daar niet meer aan toe omdat de media de onderwerpen steeds verder moeten uitvergroten om de aandacht nog vast te kunnen houden. Om van de programma's die speciaal voor jongeren gemaakt worden in dit opzicht maar niet te spreken.

Naar mijn mening geldt hetzelfde voor programma's die voor jongeren kinderen worden gemaakt, op een enkele uitzondering na. Als je kritisch naar kinderprogramma's en kijkt dan moet je wel haast tot de conclusie komen dat kinderen hier bar weinig (positiefs) van kunnen leren. Als volwassenen kinderprogramma's maken gaan ze zich vaak meteen infantiel gedragen. Als wij onze kinderen dan ook nog leren dat dat "leuk" is dan gaan ze dat ook "leuk" vinden.

Als je dan ook nog het feit neemt dat jonge kinderen verreweg het beste leren van eigen ervaring en eigen beleving dan vraag je je serieus af waarom zoveel ouders het zo belangrijk vinden dat hun kinderen tv kijken en lijkt het onderwerp soms nauwelijks bespreekbaar.

Heel jammer want veel kinderen zouden veel beter af zijn als ze hun eigen lichaam en vaardigheden zouden kunnen ontwikkelen want als ze jong zijn wordt daarmee ook de basis voor het leren gelegd. Hier moeten ze hun hele leven meer verder en als de basis niet goed is dan is het veel moeilijker om daar in de loop van de tijd nog iets aan te doen. Voorkomen is verreweg de beste optie.

Minister Plasterk heeft een prachtig plan bedacht om kinderen "media-bewustzijn" bij te brengen. Natuurlijk is het goed om kinderen en jongeren meer bewust te maken maar aan de andere kant zijn ze nog heel kwetsbaar omdat ze op die leeftijd nog heel snel ergens in meegezogen kunnen worden. Zij gaan er vaak (onbewust) er nog van uit dat wat ze voor hun ogen zien gebeuren ook waar is. Hoe moet een mens gezond opgroeien als die niet meer kan vertrouwen op wat hij ziet? We zijn daarmee echt in een nieuw "tijdperk" aangekomen dat de mens dat wat hij zelf gecreëerd heeft niet meer kan beheersen en begrijpen.

Ik heb het met de slotconclusie in het artikel heel erg eens: programmamakers moeten (eindelijk eens) hun verantwoordelijkheid nemen, er zich bewust van worden wat hun aandeel in dit grote geheel is en hoeveel invloed ze op levens van hele jonge mensen uitoefenen. Geld en kijkcijfers zijn vooralsnog de belangrijkste drijfveren, lijkt me. Ik denk dat er eindelijk een beweging op gang moet komen die zich gaat verzetten tegen het ongelimmiteerd blootstellen van onze kinderen aan indrukken waar ze nog helemaal niet aan toe zijn.

Geef ze eerst eens de tijd en de gelegenheid om rustig en harmonieus op te groeien zodat ze t.z.t. klaar zijn om zich bewust te gaan verweren tegen dingen die op hun pad komen.

Door Spelen Leren Kinderen Met Elkaar Samen Te Werken

Door met elkaar te spelen leren kinderen samen te werken en van elkaar te leren. Samen spelen is een groot sociaal proces mits het om spelen met een doel gaat. We noemen het proces van goed met elkaar omgaan niet voor niets het leren van sociale vaardigheden. Het woord "vaardigheden" zegt al genoeg: het is iets wat geleerd en geoefend moet worden om tot "vaardigheid" te komen. Vaardigheden komen niet zomaar "aangewaaid". Om vaardig te kunnen worden moet je oefenen en veel eigen ervaring opdoen. Voor sociale vaardigheden geldt dat precies zo.

Door de verdere digitalisering van onze samenleving lopen kinderen het risico dat ze steeds individualistischer en in meer of mindere mate van hun omgeving afgesloten raken. Dit geldt vooral voor de kinderen die sociaal wat minder goed zijn. Die hebben nog meer de neiging om voor de tv of achter de computer te gaan zitten en hun eigen wereld (digitaal) te creëren. Juist deze kinderen moeten gestimuleerd worden om zoveel mogelijk met vriendjes en vriendinnetjes te spelen.

Voor deze kinderen geldt vaak dat ze een gebrek aan zelfvertrouwen hebben en niet goed weten hoe ze aansluiting bij andere kinderen moeten vinden. Waar je deze kinderen ongelooflijk mee kunt helpen is door ervoor te zorgen dat ze motorisch goed functioneren en dat ze inzicht in de dingen ontwikkelen zodat hun zelfvertrouwen groeit.

Doelgericht leren spelen en daardoor je motoriek en zelfvertrouwen ontwikkelen

Een hele goede manier hiervoor is hen doelgericht te leren spelen. Help je kind op weg om bijvoorbeeld te leren touwtje te springen en kaatsenballen. Als je kind eenmaal de grondbewegingen te pakken heeft, kan het zelfstandig oefenen en jou steeds laten zien wat hij bijgeleerd heeft. Op die manier kan je kind trots worden op wat hij kan, groeit zijn zelfvertrouwen en zal dat effect hebben op de manier waarop hij zich tussen kinderen gedraagt en hoe anderen zich naar hem toe gedragen.

Als je kind niet zo'n goede motoriek heeft, is het heel belangrijk om echt bij het begin te beginnen. Kan je kind niet goed touwtje springen, kijk dan of hij überhaupt wel kan springen want er komen steeds meer kinderen die dat niet meer goed kunnen. Ieder kind zou een trampoline moeten hebben zodat hij de gelegenheid heeft om vaak te springen.

Kinderen vinden het heerlijk om te springen. Ik weet wel dat wij vroeger bedden hadden met metalen spiralen en daar kon je zo lekker op springen. Veel ouders verbieden kinderen om op bed of op de bank te springen. Ik kan me dat goed voorstellen omdat je zuinig bent op je spullen. Maar het is dan wel belangrijk dat kinderen de gelegenheid krijgen om toch te leren springen en daardoor hun motoriek en evenwicht te oefenen. Een trampoline is daar geweldig voor.

Het leren touwtje springen bouw je dan langzaam verder op door eerst zelf te draaien en je kind te laten springen. Als hij het springen goed onder de knie heeft, is hij klaar om zelf te gaan draaien en daarna zijn eigen springtouw te krijgen. Een goed springtouw is belangrijk omdat dat van invloed is op het plezier van het leren. Is het springtouw van slechte kwaliteit dan werkt het niet goed en verliest het kind zijn interesse. Als je kind het redelijk goed kan, betrek er dan andere kinderen bij zodat je kind hetgeen hij geleerd heeft ook met andere kinderen kan delen. Samen spelen wordt op deze manier een genot.

Verder zijn de ouders degene waar kinderen veel belangrijke sociale vaardigheden van leren. Weet jij dat er een flinke groep ouders is die per dag gemiddeld 3 uur samen met hun kinderen tv kijken maar zich maar een half uur per dag direct tot hun kind richten? Een enorme groep kinderen kijkt vaker in de ogen van soap-sterren dan in de ogen van hun ouders. Daarbij is het belangrijk om je te realiseren dat veel emoties bijvoorbeeld, die op de tv te zien zijn niet echt zijn maar nagespeeld (en lang niet altijd door de beste acteurs). Al deze kinderen worden dus dagelijks "gevoed" met niet-echte emoties in niet-echte en met opzet extreem gemaakte situaties (het moet spannend, wreed, agressief, achterbaks enz. zijn om te blijven boeien). Waar moet je als kind je sociale vaardigheden dan van leren?