Ons traject Beter Leren Door Spelen is beschikbaar!

Ons traject Beter Leren Door Spelen is vanaf nu ook beschikbaar voor ouders en individuele professionals zoals beleidsmakers, therapeuten, adviseurs op het gebied van kind en gezin enz. Voor scholen, die de ontwikkeling van motoriek en visuele vaardigheden met de ontwikkeling van het zelfgenererend leervermogen in hun programma willen integreren is ons 2-jarig traject beschikbaar. Sportclubs en organisaties die zich met kinderopvang bezig houden zouden, afhankelijk van de doelstellingen van zowel het individuele traject voor professionals als van ons 2-jarig traject gebruik kunnen maken.

Voor meer informatie, voorbeeldpagina's en overige informatie kun je kijken op www.beterlerendoorspelen.nl/demo/Ons-traject.html

Onze pilot Beter Leren Door Spelen

Onze pilot Beter Leren Door Spelen is in september 2010 van start gegegaan. Deze pilot is door mij ontwikkeld, met de onmisbare bijdrage van Ciska Beijer.

Voor de zomervakantie van 2010 zijn ruim 70 kinderen van onze pilotschool en de kinderen van de controlegroep door studenten van de Radboud Universiteit Nijmegen getest op motorische vaardigheden. Uit dit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat de motorische ontwikkeling van de kinderen op onze pilotschool als "matig" is beoordeeld. De jongens waren minder goed ontwikkeld dan de meisjes. Verder worden de resultaten van de CITO's, gegevens uit het leerlingvolgsysteem en een aantal vragen aan leerkrachten m.b.t. de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen in het onderzoek meegenomen.

In september 2010 heeft een groep optometristen die gespecialiseerd zijn in binoculair zien bij de kinderen een aantal tests m.b.t. de visuele ontwikkeling afgenomen. In mei van dit jaar worden deze tests nogmaals afgenomen. De resultaten van alle gegevens zullen in dit wetenschappelijk onderzoek naar de relatie tussen motoriek en cognitieve vaardigheden met die van de controleschool worden vergeleken. Natuurlijk gaan wij er van uit dat er dit jaar meetbare resultaten behaald zijn en dat de kinderen van onze pilotschool zich beter ontwikkeld hebben dan de kinderen van onze controleschool.

Kijk voor meer informatie op www.beterlerendoorspelen.nl en op www.spelenmoet.nl

Wat is leren eigenlijk?

Het je daar wel eens over nagedacht? Wat gebeurt er eigenlijk als je wat leert? Misschien is het leuk om er eens op te letten hoe leren in zijn werk gaat. Normaal gesproken staan we bij dat hele leerproces niet eens stil en vinden we het heel vanzelfsprekend dat we iets leren. Als we beter kunnen begrijpen wat het leerproces eigenlijk inhoudt dan kunnen we ook beter inschatten wat voor ervaringen onze kinderen nodig hebben om goed te kunnen leren en straks als volwassene genoeg basis te hebben om zijn hun eigen leven te gaan leiden.

Ik heb een mooi voorbeeld uit eigen ervaring: leren blokfluit spelen. Het is een mooi voorbeeld omdat het iets is dat je iedere dag moet oefenen en dat min of meer los staat van andere ervaringen of bezigheden en daarom ook beter als proces te observeren is. Nou, ik ben dus met de eerste les begonnen. Ik had het vroeger als kind al eens geprobeerd dus ik kon de gaatjes in ieder geval redelijk goed dichthouden. Dat is bij blokfluit spelen al een probleem, dat je met al je vingers een apart gaatje dicht moet houden. Je vingers moeten in feite zelf weten hoe ze dat moeten doen want je kunt niet de hele tijd iedere vinger apart in de gaten houden om er bewust voor te zorgen dat die steeds op het goede gaatje zit. Anders zou je niet eens aan muziek maken toe kunnen komen en zou je daar alleen al de hele tijd druk mee zijn. Die intelligentie zit dus in je lichaam en je lichaam wordt "intelligent" doordat je dingen oefent en bijna letterlijk "onder de knie" krijgt. Je lichaam wordt steeds vaardiger zodat die het in feite "zonder jou" kan dus zonder dat je er nog bewust de hele tijd mee bezig hoeft te zijn en kun het dat op een gegeven moment op de "automatische piloot" zetten. Zonder te kijken of er nog aan te denken kun je er op vertrouwen dat je lichaam het zelf kan. Hoe meer je oefent hoe vaardiger je lichaam wordt en hoe verfijnder je het kunt gebruiken. Wat niet geoefend wordt, wordt niet geleerd en wat niet gebruikt wordt heeft zelfs de kans om minder te worden. Denk maar aan een arm die in het gips heeft gezeten: die moet weer oefenen om weer terug op het oude niveau te komen.

Dan ga je beginnen met een eenvoudig liedje te oefenen. Op les gaat dat allemaal nog heel moeizaam maar als je thuis iedere dag oefent dan merk je (tot je eigen verbazing soms) dat het iedere dag beter gaat dan de vorige. Eigenlijk is dat een geheimzinnig proces: wat je vandaag niet kunt, kun je morgen wel. Hoe komt dat?

In de nacht verwerk je de ervaringen van de dag ervoor. Dat is voor iedereen bekend toch? Je hebt je nachtrust niet alleen nodig om fysiek te herstellen en uit te rusten maar ook om je ervaringen van de vorige dag te verwerken. In dat gebied zit natuurlijk ook het leerproces anders zou je iets de volgende dag niet beter kunnen dan de dag ervoor. Daar is een verband te vinden: het verwerken heeft met het leren te maken. Maar om te kunnen leren heb je wel de ervaring van de dag ervoor nodig want als je de ervaring niet hebt dan valt er ook niets te verwerken dus ook niets te leren. Als ik vandaag geen blokfluit zou spelen dan zou ik het morgen ook niet beter kunnen, dat is simpel toch?

Zo is het ook bij het leren van kinderen: wat het kind vandaag niet doet, kan het morgen ook niet beter doen. Krijgt het kind vandaag ervaringen aangeboden dan kan het morgen verder bouwen op wat het vandaag gedaan heeft en dus ook leren. Kinderen die veel BETEKENISVOLLE ervaringen opdoen hebben ook meer mogelijkheden om de ervaringen van de dag daarna daar aan vast te knopen.

Kun je je een beetje voorstellen waar ik naar toe wil? Daarom is het goed om, zeker bij hele kleine kinderen, je bijvoorbeeld ieder avond af te vragen wat voor betekenisvolle eigen ervaringen je kind vandaag gehad heeft waar het morgen mee verder kan. Hoe waardevol zijn die ervaringen voor zijn leerproces op de lange termijn geweest? Ben je vandaag misschien uitgebreid gaan winkelen en heeft je kindje vooral in de auto en in de buggy gezeten? Of ben je naar de kinderboerderij geweest en heeft het de geur, de warmte, de geluiden en de sfeer kunnen meemaken, heeft het zelf kunnen lopen, naar de dieren toe kunnen gaan en ze kunnen aaien? Of heeft het thuis met bakjes, lepels, blokken, enz. kunnen spelen waardoor het zijn ogen, handen, oren enz. heeft kunnen laten leren weer een beetje beter samen te werken?

Het is heel belangrijk om je steeds af te vragen wat de eigen activiteiten van je kindje zijn geweest, hoe simpel ook en hoe betekenisvol die voor je kind geweest zijn. Ligt je kleine kindje uren in de Maxicosy, waar het zich maar heel beperkt in kan bewegen, of heb je het op een dekentje gelegd of in de box waar het zelf zijn hoofdje op kan tillen, draaibewegingen met zijn hele lichaampje heeft kunnen maken, zijn voetjes in zijn mondje heeft kunnen stoppen enz. Deze dingen lijken niet zo belangrijk maar voor de hele ontwikkeling van de motoriek en het omzetten van de primitieve refexen (die zorgen dat kinderen sommige dingen automatisch doen zoals zuigen en de handjes dichtknijpen als je je vinger erin stopt) naar bewuste bewegingen.

En natuurlijk zit het leerproces hier direct aan gekoppeld. Heeft je kindje vandaag niet op een natuurlijke manier zijn lichaampje kunnen oefenen dan heeft het de volgende dag minder om aan vast te knopen en heeft het ook minder eigen ervaring om een leerproces op te kunnen bouwen. Ik heb al wel eens over het proces van actie en reactie geschreven. Dat proces zet zich iedere dag voort op de dingen die de dagen daarvoor geleerd zijn. Kinderen leren vooral uit eigen ervaring en veel beperkter van de dingen waar het zelf passief in is.

Krijgt je kindje teveel indrukken waar het zelf nog helemaal niets mee kan en die moeilijk te plaatsen zijn dan kunnen je je voorstellen dat hetgeen in de nacht verwerkt moet worden ook chaotische impulsen geeft voor de volgende dag. Rust, regelmaat, begrijpelijke en te volgen indrukken, eigen activiteit en bewegingen (hoe basaal die voor kleine kindjes ook mogen zijn) zijn van onschatbare waarde voor de motorische ontwikkeling en de ontwikkeling van het leerproces bij jonge kinderen.

Peuters en tv-kijken

Vorige week nog sprak ik toevallig, bij een speeltuintje waar we met de kleinkinderen van mijn man waren, een vader (uit Syrie) met twee zoontjes van 6 en 2 en een half. Zelfs Jan mijn man, die beroepsmatig helemaal niet met de ontwikkeling van kinderen bezig is) ziet het nu van een afstand ook, dat er met bepaalde (in wezen normaal uitziende) kinderen echt iets mis is. Veel van dit soort problemen zijn puur een ontwikkelingsprobleem en niet noodzakelijkerwijs een "defect" waar kinderen mee geboren zijn. Natuurlijk niet altijd en in alle gevallen maar je kunt er wel een gevoel voor ontwikkelen.

Het kleine jongetje kon, leek het, alleen vooruit kijken en zijn ogen bewogen nauwelijks. In zijn hele motoriek was hij zo onbeholpen en onstabiel. Ik ben dus naar de vader toegelopen en heb een praatje met hem gemaakt want ik kan het niet laten om ouders van dit soort kinderen te proberen ervan te overtuigen dat ze de tv uit moeten zetten. En jawel hoor, de kinderen groeien voor de tv op (mijn woorden). Je ziet het gewoon. En de vader zei dat het kleintje beter functioneerde dan het grotere jongetje. Die kon ik nauwelijks verstaan en dat kwam niet alleen door de taal. Ik heb nu al een aantal kinderen gezien die compleet gehandicapt raken omdat ze echt niets anders kunnen dan tv kijken. Het is echt te triest voor worden.

Ik heb geprobeerd de vader ervan te overtuigen dat hij de tv en de computer uit moet zetten en de kinderen moet leren zelf te denken en te spelen zodat ze zich kunnen ontwikkelen. Maar ja, als de tv uit is weten die kinderen helemaal niet wat ze moeten doen dus zetten ouders uit pure wanhoop die tv maar weer aan want dan zijn de kinderen in ieder geval stil. Ik heb zelfs een kind meegemaakt dat helemaal in paniek raakte als de tv uit ging. Haar moeder kon daar niet tegen en zette dan de tv maar weer aan.

Ik heb hem gezegd dat een dag de tv uitzetten niet helpt en dat je pas na 2-3 maanden resultaat ziet en kinderen dan echt wel zelf iets gaan bedenken. Ik heb verteld dat zijn kinderen zelf moeten spelen en bewegen om zich te kunnen ontwikkelen. Dat de ogen rond moeten kunnen kijken, instellen van veraf naar dichtbij enz. Dat deze kinderen moeten leren zelf te denken en actief te zijn in plaats van passief voor de tv te zitten en met allerlei indrukken opgezadeld worden waar ze nog helemaal NIETS mee kunnen. Die kinderen worden de hele dag met onzin gevoed en dan kun je niet verwachten dat ze normaal opgroeien!! Dat heb ik hem niet gezegd maar dat is wel hoe ik er over denk.

Je zag de triestheid in de ogen van deze vader. De zoons zijn heel belangrijk, zeker in zijn cultuur en hij ziet dat het helemaal mis gaat maar weet niet wat hij er aan moet doen. Echt te triest voor woorden! Hoeveel van dit soort kinderen lopen er in Nederland rond? Allemaal kinderen die op school echt niet in staat zullen zijn om een eigen leerproces in gang te zetten en op gang te houden (het zelfgenererend leervermogen). Kinderen die voor het grootste gedeelte gewoon normaal worden geboren maar niet de kans krijgen om zich op een natuurlijke en evenwichtige manier te ontwikkelen omdat ze zich nauwelijks bewegen en actief zijn. Zeker voor een bepaalde groep mensen die uit het buitenland komen kan het een groot probleem zijn: vaak weinig inkomen en weinig perspectief naar de toekomst, de tv staat de hele dag aan en de kinderen groeien voor de tv op. Het is voor het grootste deel onwetendheid van de ouders en dat geldt echt niet alleen voor mensen die uit het buitenland komen.

Ik vraag het regelmatig, of mensen weten dat peuter-tv in Frankrijk helemaal verboden is. Niemand die het weet. Degenen die hen het zouden moeten vertellen doen het niet omdat er belangen op het spel staan.

Bij een aantal mensen in Nederland, waaronder minister Plasterk van onderwijs, is bekend dat in Frankrijk peuter-tv verboden is. (zie voor meer info de links aan de rechterkant van dit blog) Hier in Nederland is daar nauwelijks aandacht aan besteed. Nee, wat wil je? De media gaan toch niet zichzelf in de negatieve "kijkert" zetten. Dat doen ze liever bij anderen. Nou, het wordt hoog tijd dat er eens een beweging op gang komt die aan de kaak stelt dat wij onze jonge kinderen op die manier in grote aantallen "offeren". En ik voorspel dat dit de komende jaren schrikbarende vormen aan zal gaan nemen want veel kinderen kijken op veel te jonge leeftijd veel te veel en te lang tv waardoor ze zich veel minder goed kunnen ontwikkelen als zou moeten. Dit geldt niet alleen voor de motorische ontwikkeling maar zeker ook voor zowel de ontwikkeling van het leer- als denkvermogen. Voor het leer- en denkvermogen moet door het zelf doen en eigen ervaring, samen met de motoriek, die enorm belangrijke basis gelegd worden. Goed kunnen leren begint echt niet pas op de basisschool!

Dit soort dingen motiveert mij enorm om door te gaan met het werk waar ik nu mee bezig ben. Meer info hierover op www.spelenmoet.nl

Het Is Belangrijk Dat Kinderen Hun Zelfgenererend Leervermogen Ontwikkelen

Voor alle kinderen is het belangrijk dat ze hun zelfgenererend leervermogen ontwikkelen. Het zelfgenererend leervermogen is het vermogen om zelf, zonder hulp van buitenaf een leerproces in gang te zetten en op gang te houden.

Je zult zeggen dat dit vermogen toch als vanzelfsprekend bij kinderen aanwezig is want alle kinderen leren immers. Dat klopt inderdaad, zeker voor hele kleine kinderen. Maar je ziet dat bij steeds meer kinderen dit vermogen van jongs af aan niet meer goed ontwikkeld wordt. Dat komt voor een groot deel dat kinderen steeds minder actief spelen en daardoor hun motoriek steeds minder goed ontwikkelen (inclusief de oogmotoriek maar daar is in Nederland nauwelijks aandacht voor). Er komen steeds meer kinderen die een motorische ontwikkelingachterstand hebben, moeilijk kunnen leren of zelf iets tot stand kunnen brengen, sociaal zwak zijn en eigenlijk alleen maar tv kunnen kijken en dat ligt lang niet altijd aan een laag IQ maar het is een ontwikkelingprobleem.

Verder zijn er kinderen voor wie ouders werkelijk alles doen tot, bij wijze van spreken, het eten in hun mond stoppen als kinderen zo oud zijn dat ze al naar de basisschool gaan. Veel ouders willen heel goed voor hun kinderen zorgen en nemen ze alles uit handen zodat ze nagenoeg niets zelf hoeven te doen. Andere ouders moeten veel bezigheden combineren en vinden alles veel sneller gaan als ze het zelf doen.

In deze tijd waar er aan ouders veel eisen worden gesteld: carrière, sporten, sociaal netwerk onderhouden enz. blijft er eigenlijk maar weinig tijd over om geduldig op het "geprul" van kinderen te wachten, althans lijkt het zo ervaren te worden. Maar voor kinderen is "geprul" nodig om langzamerhand vaardig te worden en dingen onder de knie te krijgen. Krijgen kinderen niet meer de kans om te "prullen" dan gaat alles zeker sneller maar worden veel vaardigheden niet (meer) geleerd en blijven ze, bij wijze van spreken, hun hele leven verder "prullen". Er zijn ontelbare ouders zijn die dit zich niet realiseren en er gewoon van uitgaan dat kinderen zich als vanzelfsprekend goed ontwikkelen.

Er is in onze samenleving maar weinig aandacht voor het feit dat kinderen met de motoriek ook andere vaardigheden leren die voor het leren op de basisschool heel belangrijk zijn. Met tv kijken en computerspelletjes spelen wordt die motoriek nu eenmaal niet geoefend en die andere vaardigheden daarmee dus ook niet. De verstrekkende gevolgen die dit kan hebben zijn ook niet meteen zichtbaar en herkenbaar maar uiten zich pas in de loop van de "schoolcarrière". Oorzaak en gevolg liggen dan ver uit elkaar en worden niet meer gemakkelijk met elkaar in verband gebracht. Daarbij komt dat de tv en computer zo'n algemeen geaccepteerde middelen zijn dat mensen zich niet voor kunnen stellen wat voor grote negatieve effecten ze hebben op de zich nog ontwikkelende kinderen.

Ouders, zorg dat jullie kinderen weer vaardigheden gaan oefenen. Laat ze weer met blokken spelen, bouwdozen, goocheldozen, touwtje springen, kaatsenballen, knikkeren, steltlopen, met Tooties spelen enz. enz. en ze zullen daar voor de rest van hun leven enorm veel aan hebben omdat ze hiermee veel basisvaardigheden leren die absoluut nodig zijn om op school en later in hun leven goed te kunnen functioneren.

Ik ben er van overtuigd dat in de loop van de komende decennia er zoveel kinderen in de problemen komen dat er wel wat aan gedaan moet worden. Dit wordt een gigantisch maatschappelijk probleem dat zich geleidelijk aan al aan het afteken is. Dus ouders, zorg dat jullie kinderen daar niet bij gaan horen en doe er nu wat aan!!

Steeds meer kinderen worden afhankelijk van volwassenen en een-op-een-begeleiding en dat is eigenlijk een heel triest gegeven.

Door kinderen weer doelgericht te laten spelen, weg te houden van tv en computer en hun motoriek en zelfgenererend leervermogen te laten ontwikkelen geef je ze een stevige basis om alle andere vaardigheden die ze in hun leven nodig hebben goed te kunnen ontwikkelen. Als ze die basis eenmaal hebben dan heeft tv kijken en achter de computer zitten veel minder negatieve invloed. Tv en computer zijn geweldige media om kennis over te brengen maar op jonge leeftijd is kennis nagenoeg niet relevant en komt eigen ervaring, spelen en ontwikkeling van de motoriek met een dikke vette stip op de eerste plaats.

De lichamen van onze kinderen (en die van ons) zijn onderhevig aan de wetten van de natuur omdat we als mens nu eenmaal deel van die natuur zijn. Die lichamen (inclusief de structuur van de hersenen) moeten ook op een natuurlijke manier gevormd en geoefend worden om een goede basis te kunnen ontwikkelen. Hoe kunnen die zich harmonisch ontwikkelen als wij tegennatuurlijke input aanbieden. Maar is die basis eenmaal goed en stevig aangelegd dan zijn kinderen klaar om alle geleidelijk andere uitdagingen van deze tijd vanuit een stevige basis aan te kunnen gaan.