Dient Gemak De Mens Echt?

Dat is het spreekwoord toch: "Gemak dient de mens" maar is dat echt altijd zo? We leven in een tijd dat alles gemakkelijk en snel moet. Komt dat omdat we vinden dat we op zoveel "fronten" optimaal moeten functioneren? Ik zie jonge en vaders en moeders die een perfecte vader en moeder willen zijn, het huishouden moet gedaan worden, je wilt een sociaal leven hebben en tegelijkertijd ook nog allebei een (fultime of parttime) baan hebben. Natuurlijk willen we dan dat de dingen in het huishouden b.v. snel en gemakkelijk gedaan kunnen worden.

Maar als we nu hier eens naar kijken vanuit het oogpunt van de ontwikkeling van (jonge) kinderen. Als je vroeger kind was dan was er van alles te beleven: de smid kwam het paard beslaan, het hooi moest binnengehaald worden en jij moest helpen, de groenten werden van het land gehaald en ingemaakt voor de winter enz. Zo is het eeuwen en eeuwen gegaan, toen de mensen nog dicht bij de natuur leefden en kinderen zich daarom ook op een natuurlijke manier ontwikkelden. Voor de kinderen van deze tijd ligt het allemaal heel anders. Veel dingen die de ouders doen, zijn niet meer zichtbaar en daardoor is het voor hen moeilijker te begrijpen waar die allemaal mee bezig zijn of op hun manier er aan deel te nemen. We kunnen het ze wel proberen uit te leggen maar voor kinderen blijft het dan toch snel een "abstract" verhaal dat niet echt door henzelf meebeleefd kan worden. Verder hebben we wasmachines, vaatwassers, magnetrons, kant-en-klaar-maaltijden zodat het "handwerk" niet meer gedaan wordt. We gaan "snel" even boodschappen doen, "snel" naar zwemles enz.

Maar Welke Signalen Geven We Hiermee Aan Onze Kinderen?

Het is dan heel goed mogelijk dat onze kinderen van ons leren dat alles (wat voor hen zichtbaar is) gemakkelijk moet gaan, anders doen we het liever niet of bedenken we wat zodat een ander het voor ons doet. We repareren b.v. bijna niets meer want we kopen liever iets nieuws. Ze leren van ons ook dat je snel resultaat moet hebben anders is het de moeite niet waard. We nemen onze kinderen dingen uit handen en doen het liever zelf omdat dat veel sneller gaat. We nemen de auto of zetten ons kind in de buggy omdat we dan sneller de dingen gedaan hebben.

Wat Betekent Dit Voor Het Leren Voor Kinderen Op School?

Het kan zijn dat kinderen dan onvoldoende zelf actief zijn geweest en daarmee niet geleerd hebben dat het soms veel moeite kost om iets te leren. Neem nu het leren lezen, leren schrijven, leren zwemmen, leren fietsen enz. Dat zijn dingen waar veel oefening voor nodig is en die tijd kosten om "onder de knie" te krijgen. Als kinderen door het DOEN niet geleerd hebben HOE je ergens energie in moet stoppen dan is het later, bij het leren op school, veel moeilijker om dat alleen in je hoofd wel te kunnen. Voor veel dingen op school moet je echt doorzettings-vermogen hebben om die te leren.

Mijn Kind Doet Zijn Best Niet

Ouders en leerkrachten hebben dan vaak het gevoel dat kinderen hun "best" niet doen maar als je als kind niet voldoende hebt kunnen ervaren HOE je je best moet doen, door dingen met moeite je eigen te maken, dan weet je als kind vaak ook niet goed genoeg hoe je dat dan op school wel kan doen. Dingen die voor ons heel vanzelfsprekend zijn (omdat wij ze nog wel geleerd hebben doordat de omstandigheden gewoon anders waren) hoeven voor kinderen helemaal niet vanzelfsprekend te zijn. ALLE VAARDIGHEDEN moeten GELEERD en vooral ook GEOEFEND worden dus ook dit soort vaardigheden.

Kinderen Krijgen Vaak Te Snel Hulp Van Een Volwassene

Volwassenen (of dat nu vaders, moeders, leerkrachten, opa's of oma's zijn) hebben de neiging om teveel voor hun kinderen te doen zodat kinderen niet leren om zelf praktisch inzicht te ontwikkelen. We kopen b.v. schoenen met klitteband omdat strikken teveel "gedoe" is. Maar het leren van het strikken van je eigen veters is heel belangrijk. Je moet kijken hoe een ander het doet en dat zelf nadoen. Je leert je fijne motoriek te ontwikkelen en je leert je vingers steeds beter te "besturen". Als volwassenen is het belangrijk om te leren het "uit te houden" om een kind te zien worstelen om wat geleerd te krijgen i.p.v. die dingen te omzeilen omdat dat gemakkelijker is. Door jezelf terug te houden en je kind de gelegenheid te geven om zelfstandig een leerproces in te gaan, leert het om zelf dingen te doen. Juf kan ook niet de hele dag naast je kind gaan staan om het steeds te zeggen wat het moet doen. Natuurlijk kunnen wij dingen beter en sneller maar dat komt alleen maar omdat we zelf de gelegenheid hebben gehad om het te leren. Door praktische dingen te leren doen, leren kinderen heel veel vaardigheden die ze bij het leren op school heel hard nodig hebben.

Het is vanzelfsprekend dat je als ouder het beste voor je kind wilt. Het probleem is dat we vaak niet meer stilstaan bij wat de effecten van de dingen, die we in onze moderne tijd doen, op de ontwikkeling van kinderen zijn en waardoor leerstoornissen veroorzaakt kunnen worden. Het kan heel moeilijk zijn om in te schatten wat de effecten op de langere termijn kunnen zijn, vooral als het om dingen gaat die "iedereen doet". Ik kom daar later nog op terug.