Ontwikkeling Door Actie En Reactie

De ontwikkeling van kinderen hangt samen met de mate waarin er sprake is van actie en reactie. Ik zal dat wat verder toelichten.

Als je kindje iets doet dan is er actie en je kindje kijkt dan (onbewust) wat voor reactie dat oplevert. Het slaat b.v. met zijn lepeltje op zijn bordje en luistert naar het geluid dat het maakt. Of het maakt geluidjes en het kijkt hoe zijn omgeving daarop reageert. Van de andere kant reageert het op wat er vanuit de omgeving naar hem toe komt b.v. hoe zijn broertje of zusje tegen hem praat of hoe mama op papa met hem omgaat. Je ziet dan dat ouders en kinderen voor kinderen een voorbeeld zijn. Daar reageert het kleine kind dan weer op en gaat dat "voor-beeld" ook "na-doen. In dit heen-en-weer-gaan van iets doen, kijken wat er gebeurt en daar op reageren of reageren op wat er op hem afkomt, ontstaat een ingewikkeld proces van ontwikkeling, essentieel voor het latere leren op school. Omdat je kind zelf steeds in staat is om actief te zijn en te reageren, ontwikkelt je baby en later ook als het peuter en kleuter is, eerst de grove motoriek en daarna ook de fijne motoriek. Actie en reactie zijn dus essentieel in de ontwikkeling van kinderen omdat dit de kern is van het leerproces. Als kinderen onvoldoende het proces van actie en reactie hebben doorgemaakt dan lopen ze een grote kans dat ze problemen hebben met het leren op school omdat teveel vaardigheden die voor het leren nodig zijn, onvoldoende zijn ontwikkeld.

Ontwikkeling Van De Motoriek Heeft Te Maken
Met Verfijning Van Vaardigheden

Eerst worden de grove vaardigheden ontwikkeld en later wordt er "gewerkt" aan verfijning. Die verfijning is nodig om later kleine nuances waar te kunnen nemen. Omdat bij de ontwikkeling van een kind alles met alles te maken heeft, gaan de ontwikkeling van de motoriek, van de oogmotoriek, van de zintuigen, van zijn gevoelsleven en van het leerproces hand-in-hand. Dus hoe meer je kindje zelf actief is en dus reactie uit de wereld om hem heen krijgt, hoe meer het actie vanuit mensen uit zijn omgeving krijgt waarop het zelf kan reageren, des te meer kansen het krijgt om zich te ontwikkelen. Het is dan een geleidelijk proces waar van dag tot dag steeds op ervaringen gebouwd kan worden. Het kan op die manier zijn leergebied steeds verder uitbreiden.

Die verfijning van vaardigheden en ervaringen zorgen dat je kindje later kleine verschillen ook beter kan waarnemen en daar ook met kleine nuances op kan reageren. Bij het leren lezen b.v. moeten kleine verschillen gezien en begrepen worden zoals b.v. de verschillen tussen b-d-p-q. Daarom is het heel belangrijk dat je kindje op veel verschillende, maar wel te volgen en te begrijpen, manieren de kans krijgt om zich te ontwikkelen.

Alles Op Zijn Tijd

Ik zie in mijn omgeving dat er tegenwoordig een grote kans is dat kinderen dingen of speelgoed aangeboden krijgen waar ze nog niet aan toe zijn. Omdat kinderen al zoveel hebben, weten mensen niet goed meer wat ze "nu toch nog kunnen geven" en dan krijg je dat de dingen gegeven worden waar het kind nog niet aan toe is. En dat kan met hele simpele dingen het geval zijn: kleurplaten terwijl het kind nog lang niet in staat is om binnen de lijntjes te blijven, krasblokken terwijl het kind nog niet zo'n aansluitende krasbeweging kan maken zodat het plaatje zichtbaar wordt enz. Het kind krijgt dan steeds het gevoel: "ik kan het niet" waardoor zijn acties telkens een negatief gevoel oproepen. Je loopt dan het risico dat kinderen het minder leuk gaan vinden om (nieuwe) dingen te doen omdat ze iedere keer het gevoel hebben dat ze het "toch" niet kunnen.

Kindertekeningen

Een mooi voorbeeld zijn de kindertekeningen. Volwassenen hebben al snel het gevoel dat het iets voor moet stellen. Daar zijn jonge kinderen nog helemaal niet mee bezig. Er zijn mensen die heel veel aan kindertekeningen kunnen zien omdat kinderen eigenlijk zichzelf tekenen. Of beter gezegd, ze tekenen hun eigen ontwikkeling. Daarom zien kindertekeningen van kinderen over heel de wereld er soortgelijk uit. In de kindertekeningen zijn ook verschillende fases te ontdekken. Als je jonge kinderen gaat vragen wat ze getekend hebben dan weten ze dat vaak zelf niet eens omdat de beweging in zekere zin nog gestuurd wordt vanuit het onbewuste. Kijken en natekenen zijn vaardigheden die pas veel later ontwikkeld worden. Als kinderen (vaak) gevraagd wordt wat ze getekend hebben dan gaan ze er wel wat bij bedenken maar uit zichzelf zullen ze dat niet snel doen.

Belangrijke Voorbereiding Op Het Leren Schrijven

Ik ben er van overtuigd dat de motorische vaardigheden die bij het tekenen ontwikkeld worden belangrijk zijn voor het leren schrijven later. En dan bedoel ik het tekenen dat uit een kind zelf komt en niet het inkleuren van kleurplaten omdat het dan over een veel minder vrije beweging gaat. Daar zijn kinderen pas veel later aan toe. Aan het zelf tekenen valt veel te ontdekken en uit te drukken en kinderen worden zich ervan bewust dat het krijtje dat het in zijn hand heeft, voor de lijnen op het papier zorgt. Gaandeweg wordt het krijtje tot een "verlengstuk" van zijn hand dat hij bewust en gecontroleerd kan gaan gebruiken. Je ziet ook dat jonge kinderen gaandeweg steeds meer detail gaan tekenen. Dan kom je al bij de fijn-motorische vaardigheden die op de basisschool kinderen nodig hebben bij het leren schrijven. Ook dit is een vorm van actie en reactie. Het kind maakt lijntjes op papier en in de loop van de tijd gaat het steeds meer zien dat het zelf invloed heeft op de vorm die de lijntjes krijgen en gaat hij steeds meer zelf sturen en wordt het ook motorisch in staat om te verfijnen. In de ontwikkeling van de mensheid zie je dit soort ontwikkeling trouwens ook. Hoe verder je in de geschiedenis teruggaat, hoe primitiever de tekeningen van de mensen waren. Op oude potten en muurtekeningen zie je nog hele simpele vormen terug die kinderen nu ook nog tekenen. Je ziet dus dat dit soort activiteiten kinderen in hun ontwikkeling stimuleren en kinderen helpen om tot verfijning te komen. Deze verfijning moet op allerlei gebieden optreden maar daar kom ik later nog op terug.

Goed Speelgoed Zorgt Voor Goed Onderscheidingsvermogen

Daarom is het belangrijk voor goede kwaliteit speelgoed en materiaal voor je kind te zorgen. Veel krijtjes b.v. zijn van slechte kwaliteit en er is moeilijk mee te tekenen. Ik vraag me altijd af waarom de dingen die voor kinderen gemaakt worden vaak van slechte kwaliteit zijn onder het motto "dat hebben ze toch nog niet in de gaten". Ik denk dat dat een grote misrekening is. Je zou kinderen juist alleen dingen van heel goede kwaliteit en van veel verschillende materialen gemaakt, aan moeten bieden omdat ze hun zintuigen, motoriek en leervermogen aan het ontwikkelen zijn. De verfijning waar ik zojuist over geschreven heb moet tegelijkertijd ontwikkeld worden. Goede kwaliteit voor het oog, voor het oor, voor de smaak, voor het tasten enz. zorgt voor een goed en genuanceerd onderscheidingsvermogen later. In deze tijd lijkt hoeveelheid als belangrijker gezien te worden dan kwaliteit. Wat vind jij daar eigenlijk van?