Met Minder Basisvaardigheden Leren Kinderen Moeilijker

De meeste kinderen die leerproblemen hebben, missen een aantal basisvaardigheden. Die zijn in de eerste jaren van hun ontwikkeling niet goed eigen gemaakt en dan krijg je het probleem dat kinderen op die "wankele basis" verder moeten gaan bouwen. In de eerste klassen van de basisschool komen ze dan tekort.

Wij, als volwassenen zijn in de meeste gevallen (nog) wel goed ontwikkeld. Wij kunnen ons vaak moeilijk voorstellen wat het voor een kind betekent als er allerlei dingen van hem verwacht worden waar hij de basisvaardigheden gewoonweg niet voor heeft. Wij denken al snel dat "gewone" dingen toch "simpel" te doen zouden moeten zijn.

Het is een probleem dat steeds meer kinderen voor de tv (in de voorschoolse leeftijd wordt twee uur als "normaal" gezien omdat iedereen dat doet), achter de computer en met steeds meer "digitaal vermaak" opgroeien. Als iedereen het doet omdat iedereen het doet, wordt het abnormale als acceptabel gezien. De media maken hier graag gebruik van om deze cijfers als "normaal kijkgedrag van kinderen" te bestempelen. Maar dat terzijde.

De Ontwikkeling Van Kinderen Volgt Natuurlijke Wetmatigheden

Hierdoor worden basisvaardigheden die vroeger, als vanzelfsprekend, ontwikkeld werden niet meer geoefend. De ontwikkeling van kinderen moet de biologische en neurologische processen, die met een natuurlijke ontwikkeling samenhangen, kunnen volgen. Houden wij kinderen teveel weg van die natuurlijke ontwikkeling en van, voor het kind, begrijpelijke dingen dan kan het kind het allemaal niet meer "volgen" en moet het afhaken.

Er wordt dan gezegd dat het kind een probleem heeft. Maar het kind heeft geen probleem, onze samenleving heeft een probleem. Wij zijn blijkbaar met alle kennis die we hebben, niet in staat om onze kinderen die ontwikkelingskansen te bieden die ze nodig hebben om tot een evenwichtig en vaardig mens op te groeien. Dat blijkt uit het feit dat er steeds meer kinderen komen die leerproblemen hebben. Ik ben ervan overtuigd dat al die kinderen die nu geboren worden, zeker niet dommer zijn dan vroeger.

Leerproblemen gaan heel vaak samen met een onvoldoende ontwikkelde motoriek. Daar ligt dus de sleutel. Want als de motoriek niet goed ontwikkeld is, zijn er heel vaak andere vaardigheden die sàmen met de motoriek ontwikkeld hadden moeten worden, ook niet goed ontwikkeld. Meer oefenen met lezen en schrijven heeft dan vaak weinig resultaat en is frustrerend, niet alleen voor de kinderen maar ook voor de ouders.

Kinderen Leren Hun Ogen Goed Te Gebruiken

Waar weinig aandacht voor is, is het feit dat veel kinderen ook hun ogen minder goed kunnen gebruiken. Ze zien wel scherp van dichtbij en veraf maar of ze hun ogen goed, soepel en gericht kunnen bewegen dat is dan vaak de vraag. Verder zijn er nog vaardigheden als: onthouden wat je gezien hebt (visueel geheugen), kunnen de ogen goed samenwerken (diepte zien of niet dubbel zien), kunnen kinderen snel scherp instellen van dichtbij naar veraf en terug (belangrijk bij werken vanaf het bord), visuele discriminatie (alleen door te kijken kleine verschillen kunnen herkennen), oogvolgbeweging (bewegende voorwerpen goed kunnen volgen, andere kinderen op het speelplein aan kunnen zien komen), verschillende vormen alleen door kijken kunnen onderscheiden, voldoende groot gezichtsveld hebben enz. Voor al deze vaardigheden is vaak maar weinig aandacht.

Als je kind motorisch minder goed ontwikkeld is, dan is er een flinke kans dat in die hele motoriek van de ogen (ogen worden ook "bestuurd" en "gericht" door middel van spieren) ook minder soepelheid en vaardigheid zit. Of kinderen hun ogen dan goed kunnen gebruiken en genoeg informatie kunnen halen uit wàt ze zien, is dan maar helemaal de vraag. Kinderen weten zelf niet of wat zij en hoe zij zien "normaal" is omdat ze niet kunnen vergelijken met hoe anderen de wereld zien. En als volwassenen niet weten dat er zoveel aspecten van het zien belangrijk zijn, dan kan het zijn dat het kind niet begrepen wordt in het " niet kunnen". Naar mijn overtuiging krijgen al deze aspecten van het zien veeeeeeeel te weinig aandacht, op school en bij allerlei therapieen en behandelingen. Veel leerproblemen hebben met gebrek aan "in-zicht" te maken. Dat "in-zicht" krijg je pas als er genoeg eigen ervaring opgedaan is en je vandaaruit geleerd hebt door (bij wijze van spreken) alleen te kijken je al kunt inschatten hoe je iets aan moet gaan pakken.

Daarom geef ik in mijn blogs beschrijvingen over de ontwikkeling van kinderen. Er zijn zoveel vaardigheden die in de eerste jaren ontwikkeld worden en waar het kind voor de rest van zijn leven op verder moet bouwen. Zoals al gezegd, als die basis niet goed is, heeft het kind weinig houvast om verder op te bouwen. Gaandeweg wordt er van kinderen steeds meer verwacht en moet het op school ook steeds vaker verschillende vaardigheden tegelijkertijd toepassen. Is er in die basis iets "mis" (er is iets "ge-mis-t") dan kunnen er ook moeilijk combinaties van vaardigheden worden gemaakt.

Kleine Kinderen Ontwikkelen Spelend Hun Basisvaardigheden

Is een kind al wat ouder dan oefent het geen vaardigheden meer op een manier zoals kleine kinderen dat doen. Die oefenen, als het goed is, constant bepaalde dingen, tot ze het kunnen en dan komt er weer wat anders. Eindeloos blokjes in een mandje doen en ze er weer uithalen. iets op de grond gooien en kijken hoe het dan weer terugkomt omdat iemand het opraapt en weer aangeeft enz. Kleine kinderen hebben herhaling en oefening broodnodig omdat dat essentieel is om vaardigheden en neurologische verbindingen te ontwikkelen. Daarom zijn kinderen met leermoeilijheden er erg mee gebaat dat simpele handelingen eerst geoefend worden. Daarbij is het heel belangrijk dat het leerproces daaraan koppeld wordt. Want dat is ook waardoor spelen voor kleine kinderen een leerproces is. Ze doen iets, ze kijken wat er gebeurd en reageren daar dan zelf ook weer op. Daar zit het leerproces direct aan vast. Ga je later "droog" vaardigheden oefenen zonder het leerproces er bij te betrekken dan komt er geen "koppeling" tussen het doen en het leren.

Je hoort soms dat ouders klagen dat hun kinderen van b.v. 8 jaar nog spelen als een kleuter. "Hoera!" zou ik zeggen. Laat ze dat vooral doen omdat deze kinderen blijkbaar instinctief nog het gevoel hebben dat ze dat nodig hebben. Dit zou zeker aangemoedigd moeten worden i.p.v. afgekeurd.

Spelletjes Voor Ontwikkeling Motoriek

Kinderen met leerproblemen en motorische problemen kunnen vaak b.v. niet of moeilijk kruipen, springen, hinkelen, goed evenwicht houden, onderscheid maken tussen links en rechts. Ze zijn zich weinig van hun lichaam bewust en hebben moeite om allerlei (kleine) taakjes goed en in de goede volgorde uit te voeren. Het is belangrijk om deze kinderen eerst simpele spelletjes te laten doen, zoals je een dreumes of een peuter ze zou laten doen. Helemaal teruggaan naar een niveau waarop ze iets wèl gemakkelijk kunnen om vandaaruit verder te werken. Pas als ze een enkele vaardigheid goed kunnen, kun je hem moeilijker maken en er meer dingen aan vast gaan koppelen. Je werkt dan ook meteen eerst aan het zelfvertrouwen van kinderen en ze zijn trots als ze iets "echt" kunnen, hoe simpel dat "iets" voor ons dan ook mag lijken. Vandaaruit geeft je het kind een basis om verder op te bouwen.

Ik zal in de toekomst allerlei spelletjes gaan beschrijven, die je je kinderen kunt laten doen zodat ze hun grove en fijne motoriek beter gaan ontwikkelen. Als je kinderen dan geen instructies geeft maar het ze zelf uit laat puzzelen dan wordt er een leerproces van BINNENUIT op gang gebracht en dat is wat we willen. We willen dat kinderen leren een leerproces uit zichzelf en van binnenuit op gang kunnen brengen en houden zodat ze onafhankelijk van anderen worden. Door terug te gaan naar een niveau (in het DOEN en SPELEN) waar nog geen abstracte kennis aan te pas komt, geeft je kinderen de gelegenheid om EERST de vaardigheden te oefenen zodat ze daar later abstracte kennis aan vast kunnen gaan koppelen.

Heeft een kind b.v. weinig gevoel voor volgorde en weet het niet goed hoe je dingen gestructureerd aan moet pakken dan wordt dat bij het leren op school een probleem. Daar komen ook nog b.v. het ontcijferen van letters, lezen, schrijven en rekenen aan te pas. Als je eerst, zonder dat er abstract leren bij komt, het kind door het DOEN volgorde laat leren dan werk je aan de basis die nodig is om daar later pas abstracte kennis aan vast te koppelen. Als je kind geen 3 dingen achter elkaar kan doen dan begin je met 2 dingen, net zo lang tot dat goed lukt en daar bouw je dan op verder.

Spelletjes spelen zijn daar een uitstekend middel voor maar ook allerlei praktische dingen in huis doen zoals de tafel dekken. Laat je kind, als het iets vergeten is, dat zelf ontdekken zonder dat jij daar al van tevoren iets van zegt. Liggen er geen messen op tafel of geen borden dan merkt hij dat als jullie gaan eten. Hij moet oorzaak en gevolg leren zodat de dingen die hij doet (of vergeet) betekenis voor hem krijgen. Als jij het van tevoren al gaat zeggen als er iets niet goed is, leert hij daar meestal niet veel van omdat het geen betekenis voor hem krijgt. Als jij wel ziet wat het "probleem" is en je kind zelf niet dan is er voor hem geen bodem om zijn leerproces op te laten landen. De kunst is om het uit te houden (als er tenminste geen gevaarlijke of onverantwoorde situaties door kunnen ontstaan) en je kind zelf stap voor stap die ontdekkingen te laten doen.

Van jouw feedback kan ik weer veel leren! Je kunt daarvoor de knop "reacties" onder aan dit bericht gebruiken. Laat het me weten als je niet wilt dat je reactie zichtbaar wordt voor anderen.